Có khả năng bạn hoặc ai đó bạn biết đã trải qua chứng rối loạn lo âu. Lo lắng là vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến nhất trên thế giới và các nhà nghiên cứu ước tính rằng nó ảnh hưởng đến hơn bảy phần trăm dân số toàn cầu tại bất kỳ thời điểm nào. Mặc dù nó phổ biến như thế nào, nhưng sự lo lắng có thể khó nhận ra vì nó thường trông rất khác với người này sang người khác. Có một số loại rối loạn lo âu và các triệu chứng của một người có thể không giống với những người khác. Nếu bạn nghĩ ai đó bạn biết có thể đang bị rối loạn lo âu, bạn có thể cải thiện khả năng phát hiện tình trạng này. Tìm hiểu cách phân biệt giữa các loại rối loạn lo âu khác nhau, tự giáo dục bản thân về các yếu tố nguy cơ gây lo lắng và tìm kiếm các triệu chứng cụ thể.
Các bước
Phần 1/3: Biết các dạng rối loạn lo âu
Bước 1. Tìm hiểu về chứng rối loạn lo âu tổng quát
Rối loạn lo âu tổng quát, hoặc GAD, liên quan đến cảm giác lo lắng hoặc căng thẳng mọi lúc, ngay cả khi không có yếu tố căng thẳng rõ ràng nào. Những người bị GAD có thể cảm thấy như có điều gì đó tồi tệ sắp xảy ra, hoặc họ có thể tưởng tượng ra mọi cách để điều gì đó có thể xảy ra.
- Những người bị GAD thường gặp khó khăn khi đối mặt với sự thay đổi. Họ có thể trở nên lo lắng hoặc khó chịu khi kế hoạch thay đổi hoặc điều gì đó bất ngờ xảy ra.
- GAD có thể tạo ra các triệu chứng thể chất như đau đầu, đau bụng và căng cơ.
Bước 2. Làm quen với chứng lo âu xã hội
Lo lắng xã hội là một chứng rối loạn lo âu liên quan đến nỗi sợ hãi hoặc ý thức bản thân dữ dội trong các tình huống xã hội. Những người mắc chứng lo âu xã hội sợ làm bản thân xấu hổ hoặc bị người khác chế giễu, và một số người trong số họ cố gắng tránh hoàn toàn các tình huống xã hội.
- Các triệu chứng cơ thể thường gặp của chứng lo âu xã hội bao gồm đỏ mặt, run rẩy, đổ mồ hôi và tim đập nhanh.
- Một người tránh tham gia vào các cuộc trò chuyện hoặc hoạt động nhóm, từ chối đến những nơi xa lạ một mình, hoặc sử dụng rượu hoặc ma túy để thư giãn trước các tình huống xã hội có thể mắc chứng lo âu xã hội.
- Những người mắc chứng lo âu xã hội có thể âm thầm chịu đựng các vấn đề cá nhân hoặc sức khỏe nghiêm trọng để họ không phải tiếp xúc với người khác. Họ cũng có thể phải vật lộn để tự mình đối phó với những tình huống khó khăn hơn là nhờ sự giúp đỡ.
Bước 3. Đọc về chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
OCD là một chứng rối loạn lo âu liên quan đến những suy nghĩ xâm nhập được gọi là ám ảnh và các hành động lặp đi lặp lại được gọi là cưỡng chế. Một người nào đó bị OCD cố gắng thoát khỏi những suy nghĩ ám ảnh của họ bằng các hành vi cưỡng chế.
- Ví dụ, ai đó bị OCD có thể lo lắng về vi trùng và bụi bẩn. Do đó, họ có thể bắt buộc phải rửa tay hoặc dọn dẹp nhà bếp của mình.
- Những người bị OCD có thể cố gắng kiểm soát sự lo lắng của họ bằng cách kiểm soát môi trường của họ.
- Họ cũng có thể tập trung hoặc ám ảnh về một sự kiện khó chịu hoặc đáng lo ngại trong một thời gian dài bất thường.
Bước 4. Tìm hiểu về chứng ám ảnh
Ám ảnh là nỗi sợ hãi dữ dội, phi lý về các tình huống, đồ vật hoặc động vật cụ thể. Những người mắc chứng ám ảnh sợ hãi thường biết nỗi sợ hãi của họ là vô lý, nhưng có thể không vượt qua được nỗi lo nếu không được điều trị. Những người mắc chứng sợ hãi có thể tránh những tình huống phổ biến như lái xe hoặc đi thang máy.
Những ám ảnh phổ biến bao gồm sợ bay, sợ không gian kín hoặc rộng, sợ độ cao và sợ các loài động vật cụ thể như rắn
Bước 5. Nghiên cứu các triệu chứng của rối loạn hoảng sợ
Những người bị rối loạn hoảng sợ trải qua các cơn hoảng sợ lặp đi lặp lại, thường không có biểu hiện rõ ràng. Các cuộc tấn công hoảng sợ có thể gây sợ hãi và khó hiểu cho cả người trải qua cuộc tấn công và bất kỳ ai đang nhìn vào. Họ có thể rất suy nhược và có thể bắt chước các triệu chứng của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như đau tim. Các triệu chứng phổ biến của cơn hoảng sợ bao gồm:
- Nỗi sợ hãi tột độ về cái chết, hoặc cảm giác diệt vong sắp xảy ra
- Lắc
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Tê hoặc ngứa ran ở mặt và tứ chi
- Đau hoặc tức ngực
- Buồn nôn hoặc đau dạ dày
- Khó thở
- Nhịp tim nhanh
- Một cảm giác không thực
Bước 6. Tìm hiểu về chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý (PTSD)
PTSD là một chứng rối loạn lo âu xảy ra ở một số người chứng kiến những sự kiện đáng sợ hoặc đe dọa tính mạng. Tai nạn bạo lực, tấn công khủng bố và chiến đấu quân sự là một vài trải nghiệm có thể gây ra PTSD. Những người mắc chứng rối loạn này trải qua hồi tưởng, mất ngủ nghiêm trọng, gặp ác mộng hoặc ký ức xâm nhập. Họ thường dễ dàng sợ hãi hoặc giật mình (tăng hứng khởi). Họ có thể tránh những tình huống nhắc nhở họ về sự kiện đau buồn hoặc có những cơn hoảng loạn liên quan đến hồi tưởng của họ.
- Những người bị PTSD thường phát triển nỗi sợ hãi về nhiều tình huống và kích thích khác nhau, ngay cả khi chúng không liên quan gì đến sự kiện đau thương ban đầu.
- Người bị PTSD có thể tránh ra ngoài nhà để giảm thiểu khả năng họ gặp phải một sự kiện kích hoạt.
Phần 2/3: Hiểu các yếu tố rủi ro
Bước 1. Xem xét liệu sự lo lắng có xuất hiện trong gia đình của người đó hay không
Cùng với các yếu tố môi trường và xã hội, di truyền đóng một vai trò trong việc xác định liệu ai đó sẽ phát triển chứng rối loạn lo âu hay không. Những người có cha mẹ hoặc anh chị em mắc chứng rối loạn lo âu có nhiều khả năng bản thân gặp vấn đề với chứng lo âu hơn.
Ngay cả khi ai đó trong gia đình của một người mắc chứng rối loạn lo âu đặc biệt, điều này không nhất thiết có nghĩa là người được đề cập sẽ mắc cùng một loại rối loạn. Nó chỉ đơn giản có nghĩa là họ có nguy cơ phát triển bất kỳ loại rối loạn lo âu nào cao hơn
Bước 2. Biết rằng phụ nữ dễ gặp các vấn đề về lo lắng hơn nam giới
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng phụ nữ có nguy cơ phát triển mọi loại rối loạn lo âu ngoại trừ OCD cao hơn nam giới. Tuy nhiên, giới tính không phải là tất cả - hãy nhớ rằng nhiều nam giới cũng phát triển chứng rối loạn lo âu.
Bước 3. Xem xét kinh nghiệm sống của người đó
Những người bị bệnh nặng hoặc trải qua các sự kiện chấn thương có nguy cơ cao phát triển chứng rối loạn lo âu. Lạm dụng thể chất hoặc tinh thần, hoàn cảnh sống căng thẳng, sử dụng ma túy hoặc rượu đều khiến một người có nguy cơ mắc các vấn đề về lo âu. Kinh nghiệm bị bắt nạt thời thơ ấu hoặc cha mẹ quá khắt khe cũng có thể góp phần vào sự phát triển của chứng rối loạn lo âu.
Bước 4. Suy nghĩ về tính khí của người đó
Những người có sự thay đổi về thần kinh có nhiều khả năng phát triển chứng rối loạn lo âu. Những đứa trẻ nhút nhát cũng có nguy cơ mắc chứng lo âu xã hội cao hơn sau này trong cuộc sống.
Tính nhút nhát và lo lắng xã hội không giống nhau. Tuy nhiên, có một mối tương quan giữa hai điều này
Bước 5. Suy nghĩ xem người đó có phải là người cầu toàn hay không
Chủ nghĩa hoàn hảo là một yếu tố dự báo lớn cho sự lo lắng. Những người có khuynh hướng cầu toàn thường suy nghĩ theo nghĩa đen trắng. Nếu họ không làm điều gì đó một cách hoàn hảo, họ coi đó là một thất bại. Điều này có thể dẫn đến một suy nghĩ lo lắng, tự phê bình bản thân.
Bước 6. Xem xét liệu người đó có các vấn đề sức khỏe tâm thần khác hay không
Lo lắng thường đi cùng với các rối loạn sức khỏe tâm thần khác. Đặc biệt, những người hay lo lắng cũng có xu hướng trầm cảm. Trong trường hợp lo lắng cùng tồn tại với một chứng rối loạn khác, mỗi tình trạng có thể làm cho tình trạng khác trở nên tồi tệ hơn.
- Ví dụ, một người vừa lo lắng vừa trầm cảm có thể cảm thấy lo lắng về tâm trạng thấp thỏm và không thể ra khỏi nhà. Sự lo lắng này có thể làm họ tê liệt hơn nữa, tạo ra một vòng luẩn quẩn.
- Lạm dụng chất gây nghiện thường xảy ra cùng với chứng rối loạn lo âu. Một số người lạm dụng thuốc để cố gắng tự điều trị các triệu chứng lo âu của họ.
Phần 3/3: Phát hiện dấu hiệu
Bước 1. Tự hỏi bản thân xem người đó có lo lắng nhiều không
Lo lắng quá mức là dấu hiệu lớn nhất của chứng rối loạn lo âu. Nếu ai đó có vẻ thường xuyên lo lắng hoặc căng thẳng về những điều không làm phiền người khác, họ có thể mắc một tình trạng như rối loạn lo âu tổng quát.
Ví dụ, nếu bạn của bạn lo lắng về việc trượt đại học một tuần và sợ con mèo của cô ấy bị ung thư lần sau, mà không có dấu hiệu nào cho thấy một trong hai điều này là đúng, thì có thể cô ấy đã mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát
Bước 2. Tìm kiếm các dấu hiệu của sự tự ý thức
Người mắc chứng lo âu xã hội có thể tỏ ra rất nhút nhát và thu mình, hoặc họ có thể tỏ ra lo lắng khi tiếp xúc với người khác. Họ cũng có thể có xu hướng so sánh mình với người khác. Để ý xem người đó có ở ngoài lề của các nhóm, rời khỏi các tình huống xã hội sớm hoặc ở gần một người bạn để tránh giao tiếp một mình.
Bước 3. Xem xét liệu người đó có vẻ cáu kỉnh hay bồn chồn
Những người lo lắng thường có cảm giác như bị quấn chặt và không thể thư giãn. Điều này có thể dẫn đến việc bắt bẻ người khác hoặc tỏ ra thiếu kiên nhẫn. Những hành vi này có thể có tác động tiêu cực đến mối quan hệ của người đó với gia đình, bạn bè hoặc đồng nghiệp.
Ví dụ, nếu mẹ của bạn dường như thường xuyên khó chịu với bạn vì những chi tiết nhỏ như cách bạn nấu ăn hoặc sắp xếp phòng của mình, hãy cân nhắc xem liệu lo lắng có thể là nguyên nhân khiến bà cáu kỉnh hay không
Bước 4. Xem xét thói quen xã hội của người đó
Những người lo lắng thường tránh ra ngoài trừ khi họ phải làm vậy, điều này có thể khiến họ trở nên cô lập về mặt xã hội. Người đó có ra ngoài gặp bạn bè, tham gia vào các sở thích hoặc tình nguyện không? Nếu ai đó không ra khỏi nhà ngoại trừ thực hiện các công việc cần thiết như đi làm và mua hàng tạp hóa, họ có thể đang phải vật lộn với sự lo lắng.
Bước 5. Cảnh giác với các triệu chứng thực thể
Sự lo lắng có xu hướng tạo ra các dấu hiệu thể chất mà bạn có thể nhận ra nếu chú ý. Nếu ai đó dễ đỏ mặt, run rẩy hoặc phàn nàn về đau đầu, đau bụng, căng cơ hoặc mất ngủ, họ có thể đang bị lo lắng.
Lo lắng cũng có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn và / hoặc cân nặng của một người. Chán ăn, ăn quá nhiều và thay đổi trọng lượng đáng kể đều có thể là các triệu chứng của rối loạn lo âu
Bước 6. Theo dõi các vấn đề về trí nhớ và sự tập trung
Những người bị rối loạn lo âu có thể gặp khó khăn trong việc tập trung, tiếp thu thông tin hoặc ghi nhớ mọi thứ. Do đó, họ có thể gặp khó khăn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ phức tạp hoặc duy trì một luồng suy nghĩ.
Bước 7. Nói chuyện với người đó
Đôi khi, sự lo lắng không tạo ra bất kỳ dấu hiệu bên ngoài nào. Bất cứ ai cũng có thể lo lắng, ngay cả những người có vẻ dễ chịu và thoải mái trong môi trường xã hội. Nếu bạn lo lắng rằng ai đó mà bạn biết có thể đang chiến đấu với sự lo lắng, thì cách tốt nhất để biết chắc chắn là nói chuyện với họ.
Mở đầu cuộc trò chuyện bằng cách nói điều gì đó như, “Tôi nhận thấy gần đây bạn có vẻ hơi kém cỏi. Mọi chuyện ổn chứ?" Tránh làm họ cảm thấy mất tự chủ. Họ có thể sẽ đánh giá cao rằng bạn đủ quan tâm đến họ để đăng ký với họ
MẸO CHUYÊN GIA
liana georgoulis, psyd
licensed psychologist dr. liana georgoulis is a licensed clinical psychologist with over 10 years of experience, and is now the clinical director at coast psychological services in los angeles, california. she received her doctor of psychology from pepperdine university in 2009. her practice provides cognitive behavioral therapy and other evidence-based therapies for adolescents, adults, and couples.
liana georgoulis, psyd
licensed psychologist
acknowledge, but don't encourage the anxiety
when you're talking to someone with anxiety, try to summarize and acknowledge their emotions, without encouraging their fears. for instance, you might say, 'it sounds like you're really worried about losing your job. i can see how that would bother you, but it doesn't sound like that's likely to happen. is there anything i can do to help you think through this?'
